About us
KILKA SŁÓW O PROJEKCIE...
Ideą powstania projektu "Pochodzenie rodziny Stanaszków" było sprawdzenie, czy wszyscy Stanaszkowie (jak też być może rodziny noszące nazwiska zbliżone brzmieniem) żyjący w Polsce i poza jej granicami wywodzą się od jednego przodka. Dziś już wiadomo, że nie. Istnieją przynajmniej trzy linie rodowe Stanaszków, nie mające ze sobą nic wspólnego. Rodziny te przynależą bowiem do całkowicie odrębnych gałęzi genetycznych (tzw. haplogrup) - R1a, R1b i E1b. Niewątpliwie zatem, nazwisko Stanaszek tworzyło się konwergentnie (niezależnie) w różnych rejonach kraju i z tego powodu należy każdorazowo traktować je rozłącznie. Podobnie zresztą sprawa wygląda w przypadku zbliżonego brzmieniem i etymologią nazwiska Staniaszek.
Ponadto po przeprowadzeniu wielu testów DNA dziś już wiadomo, że nazwisko "warszawskich" Stanaszków z Żelawina jest prawdopodobnie przydomkiem rodziny Gawin (od jakiegoś nieznanego nam bliżej Stanisława Gawina, być może protoplasty rodu), podobnie zresztą jak nazwisko Rosłonek, które powstało po zamieszkaniu jednej z gałęzi rodu Gawinów w pobliskim przysiółku Rosłonki. Gawinowie, Stanaszkowie i Rosłonkowie to zatem członkowie jednego rodu z charakterystyczną mutacją R1a-YP5509.
POTENCJALNI KREWNIACY STANASZKÓW
Do testów zachęcamy osoby, co do których istnieje podejrzenie, że są one spokrewnione z "warszawską" linią Stanaszków. W szczególności warto by przetestować przedstawicieli różnych gałęzi rodu Gawinów żyjących obecnie w Polsce, tj:
- z linii pomorskiej (Sulęczyno, Kościerzyna, Sierakowice, Bytów, Chojnice);
- z linii częstochowskiej (Częstochowa, Myszków);
- z linii radomskiej (Szydłowiec, Skarżysko-Kamienna, Radom);
- z linii łódzkiej (Łódź, Bełchatów, Piotrków Tryb.);
- linii małopolskiej (Tarnów, Kraków, Rybna, Gdów);
- z linii śląskiej (Zabrze, Siemianowice Śl., Katowice);
- z linii kujawsko-płockiej (Toruń, Aleksandrów Kuj., Ciechocinek, Sierpc, Gostynin, Wielgie)
- rodziny Gawino/Gawina i Topczewskich z Podlasia (Brańsk, Chojewo, Białystok);
- rodzinę Gawin-Gostomskich (Poznań);
- rodzinę Gawin-Niesiołowskich (Warszawa);
- rodzinę Smogorzewskich (hipotetycznych potomków Gawina ze Smogorzewa).
Nazwiska pokrewne
Ciekawe będzie sprawdzenie, czy osoby noszące nazwiska zbliżone do podstawowej formy Stanaszek z podstawowym rdzeniem nazwiska "Stan" (tj. Stanek, Stanke, Staniaszek, Stanuszek, Staniszek, Stankiewicz, Stankowicz czy Staniszewski) wywodzą się z tej samej rodziny, czy też nie mają z nią bezpośredniego związku. Warto podkreślić, ze nawet jeśli okaże się, że rodziny te nie są spokrewnione ze Stanaszkami to w ramach naszego projektu, będą one miały niepowtarzalną okazję sprawdzić pochodzenie własnych przodków.
Jeśli natomiast chodzi o inne linie rodowe Stanaszków w Polsce to można je pogrupować w następujący sposób:
I. LINIA BESKIDZKA...
Wiele na to wskazuje, że jeden z potomków protoplasty III linii sądeckiej Jakuba Stanaszka - Marcin - wywędrował na początku XVII wieku z Nowego Sącza do podhalańskiego Chochołowa, prawdopodobnie w poszukiwaniu obfitych na tych terenach rud żelaza (wiadomo, że w XVII wieku były w rodzinie tradycje kowalskie). W 1631 roku zginął on pod Nowym Targiem w słynnym buncie górali przeciwko ograniczaniu ich swobód (razem z nim poległo 9 górali ze znanych rodów m.in. Obrochtów, Miętusów, Dzielskich). Wkrótce jego rodzina osiedliła się u stóp pobliskiej Babiej Góry (osady Stanaszkowa i Stanaszkówka kolo Makowa Podhalańskiego i Kukowa), dając początek najliczniejszej - BESKIDZKIEJ LINII STANASZKÓW. Kolejne pokolenia rodziny rozeszły się po całym Podbeskidziu, m.in. do Suchej Beskidzkiej, Stryszawy, Wadowic, Zembrzyc, Świnnej Poręby, Sułkowic, Gilowic, Żywca, Koniakowa, Jordanowa, Osielca, Budzowa czy Bielska-Białej. Obecnie (2002 rok, dane PESEL) żyje około 600 osób wywodzących się z tej gałęzi rodu, przy czym najwięcej zamieszkuje w powiatach Sucha Beskidzka (274) i Wadowice (105) oraz miastach Bielsko-Biała (54), Kraków (43), Żywiec (36) i Oświęcim (29).
Najstarszymi znanymi przodkami tej gałęzi rodu byli bracia Franciszek i Wojciech Stanaszkowie (ur. ok. 1660) z Makowa oraz właściciel siedliska na Roli Stanaszkowej w Kukowie Tomasz Stanaszek (ur. ok. 1645).
II. LINIA ŚLĄSKA...
Istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że Stanaszkowie (znani również pod śląską formą nazwiska Stanoszek i zniemczoną Stanossek), dość licznie zamieszkujący tereny Śląska Opolskiego (Kujakowice, Praszka, Kluczbork), również pochodzą z gałęzi beskidzkiej. Na razie jednak zaliczamy ich do ŚLĄSKIEJ LINII STANASZKÓW. Obecnie do tej gałęzi rodu przynależy około 500 osób, noszących różne formy nazwiska (Stanaszek, Stanoszek, Stanosek, Stanossek, Stanoshek i Stanohsek). Najwięcej z nich zameldowanych jest w powiatach Kluczbork (180), Opole (50), Olesno (49), Katowice (33) i Głogów (26)
Pierwszym znanym przedstawicielem rodu na Opolszczyźnie był Jan Stanosek, urodzony w 1796 w Kujakowicach (Kunzendorf) koło Kluczborka.
III. LINIA SĄDECKA...
Najstarszym znanym protoplastą tej gałęzi rodu jest żyjący pod koniec XV wieku ławnik sądowy Jakub Stanaszek (Stanasszeck, Stanaschek, Stanassek), który mieszkał niedaleko ujścia Popradu do Dunajca w Porębie i Biegonicach - a więc dzisiejszych dzielnicach Nowego Sącza. Duża migracja i brak męskich potomków spowodowała, że znana jest obecnie tylko jedna, kilkunastoosobowa rodzina Stanaszków z Nowego Sącza, bezsprzecznie wywodząca się z tej gałęzi rodu.
Wszyscy obecni przedstawiciele tej linii to potomkowie Jana Stanaszka, urodzonego w 1783 roku w Biegonicach (Nowy Sącz).
IV. LINIA PODKARPACKA...
Czwarta linia rodowa być może wywodzi sie wprost z linii sądeckiej, jednakże na razie określana jest jako PODKARPACKA. Wszystko na to wskazuje, iż jedna z gałęzi rodziny osiedliła się w połowie XVIII wieku niezbyt daleko na wschód od Nowego Sącza - w okolicy Brzostka, Przeczycy i Tarnowa, dając początek tamtejszym Stanaszkom. Obecnie jest to gałąź nieliczna, licząca kilkadziesiąt osób, zamieszkujących w powiatach dębickim i gorlickim. Pierwszym znanym przedstawicielem tej gałęzi rodu był mieszczanin brzostecki Maciej Stanaszek (ur. ok. 1760 roku).
V. LINIA WARSZAWSKA...
W świetle najnowszych badań genealogicznych i genetycznych ostatnia linia Stanaszków - określona jako WARSZAWSKA - najprawdopodobniej wywodzi się wprost z rodziny Gawinów, od XVII w. zamieszkujących podobnie jak oni wieś Żelawin w parafii Góra Kalwaria. Niewykluczone, że rodzina pochodziła z drobnej "nakoniecznej" szlachty pieczętującej się herbem Jelita (nazwa części Żelawina i wiślanego przewozu). Do tej gałęzi należą wszyscy Stanaszkowie od pokoleń zamieszkujący obszar aglomeracji warszawskiej. Są oni potomkami Antoniego Stanaszka (ur. 1682) z Żelawina. Obecnie z tej rodziny żyje około 80 osób, mieszkających w szczególności w powiecie otwockim i mieście Warszawie. Odrębny projekt genetyczno-genealogiczny "Nadwiślański mikroregion Urzecze", dotyczący pochodzenia mieszkańców południowych okolic Warszawy - w tym Stanaszków z linii warszawskiej - znajduje się na stronie: www.familytreedna.com/public/otwock. Wszyscy potomkowie (w tym administrator Projektu) wywodzą się od dwóch synów wspomnianego Antoniego Stanaszka – najstarszego Józefa (ur. 1726) i młodszego Kazimierza (ur. 1735).
Genetyczni krewniacy Stanaszków
Do projektu zapraszamy również wszystkie osoby, które pomimo iż posiadają inne nazwiska, to są związane ze Stanaszkami pokrewieństwem genetycznym (decydować o tym będą wyniki testów DNA). Należy dodać, iż taki zabieg jest jak najbardziej zasadny metodycznie, gdyż nazwiska z naszej części Europy są znacznie mniej ugruntowane w przeszłości, niż to ma miejsce np. w krajach Europy Zachodniej o znacznie starszych tradycjach rodowych. Wynika to m.in. z faktu prymatu imion nad nazwiskami w Polsce. I tak np. Janko z Czarnkowa, dopiero później stał się Janem Czarnkowskim, a przy zmianie majątku na Rogów, mógł automatycznie zostać Janem Rogowskim... Poza dyskusją są nazwiska chłopskie i w mniejszym stopniu mieszczańskie, które wytworzyły się stosunkowo późno.
Mamy nadzieje, ze prześledzenie genealogii genetycznych krewniaków poszczególnych gałęzi rodziny Stanaszków pozwoli w przyszłości na ściślejsze ustalenia, dotyczące terytorium, z którego pochodzili nasi przodkowie.
RODZINA ADMINISTRATORA PROJEKTU
W Projekcie mile widziani są ponadto przedstawiciele rodzin spokrewnionych i spowinowaconych z administratorem.
BADANIA GENETYCZNE...
Czy wszyscy Stanaszkowie maja zatem wspólnego przodka, czy tez tylko wspólne nazwisko?
Dane pochodzące ze źródeł pisanych są często niekompletne lub niejednoznaczne, co do tej pory znacznie utrudniało badania. Na szczęście na pomoc przyszła genetyka, która w pewny i jasny sposób może potwierdzić lub zaprzeczyć wspólne pochodzenie.
Interesujące nas testy genetyczne dotyczą tzw. chromosomu Y, który - jako jedyny - przekazywany jest z ojca na syna w niezmienionej formie. Jest on wiec jakby "znakiem rodowym" niezmiennym przez pokolenia. Należy zatem pamiętać, iż chętni do przeprowadzenia badan DNA w naszym projekcie muszą być MĘŻCZYZNAMI. Kobiety zainteresowane pochodzeniem rodziny Stanaszków, również mogą wziąć udział w projekcie, zgłaszając próbkę DNA jednego ze swoich męskich kuzynów, która zobrazuje ich linię rodową.
WYNIKI TESTÓW DNA...
Wyniki wszystkich testów zostaną dostarczone zarówno do biorących udział w projekcie (będą oni posiadali swój własny kod dostępu do strony internetowej z danymi o ich teście DNA), jak też będą na bieżąco ogłaszane na naszej stronie, stale moderowanej przez administratora. Informacje zamieszczone publicznie o każdym z uczestników projektu ograniczą się do podania samego nazwiska, kodu (numeru) testu oraz najstarszego znanego przodka danej rodziny. Są więc praktycznie anonimowe.
Same wyniki testu, służące do późniejszej jego interpretacji, przedstawione są w formie tabelarycznej i są (pozornie) mało ciekawym ciągiem cyferek. Przykładowo najpopularniejszy test 12 markerów obrazuje 12 różnych miejsc (loci) zlokalizowanych na chromosomie Y.
Każde z tych miejsc oznaczone jest różnymi cyframi i literami (np. DYS#385a), odpowiadającymi danej pozycji na chromosomie. Wszystkie one są dziedziczone w linii prostej (z ojca na syna), a więc odpowiednie numerki (alleles – allele) pod każdym z nich są przypisane wyłącznie do męskich potomków w naszych rodzinach. I tak np. dla markera (miejsca – locus) trzeciego, którym jest odcinek chromosomu DYS#19, liczba alleli (alleles) wynosi np. 17. Podobnie jest z resztą markerów, których zbiorcze wyniki dają nam tzw. profil genetyczny osoby. Różnice pomiędzy wynikami poszczególnych markerów u poszczególnych osób mówią nam o odległości genetycznej pomiędzy porównywanymi osobami. Są one nazywane mutacjami. I tak np. dla markera DYS#393, dla którego liczba alleli wynosi 13 u jednej osoby, natomiast 15 u innej osoby, odległość genetyczna wynosi 2 mutacje. Suma wszystkich mutacji pokazuje nam stopień pokrewieństwa badanych osób.
Poszczególne profile genetyczne zaliczane są znowu do tzw. haplogrup, czyli grup osób o podobnych wynikach testów (np. R1a, R1b, J1, I). Ich charakterystyki będą sukcesywnie zamieszczane przy opisach rezultatów badań (zakładka "Results").
JAK ZROBIĆ TEST?
Jeśli chodzi o sam test to jest on bardzo prosty i w żaden sposób nie odczujemy go fizycznie. Polega on bowiem na pobraniu próbki śliny zawierającej Twoje unikalne DNA.
Wskazówki techniczne:
Test powinno wykonywać się co najmniej 1 godzinę po jedzeniu i piciu. Przeprowadza się go trzy razy w odstępach 3-4 godzin, powtarzając te same (niżej opisane) czynności.
W nadesłanym zestawie znajdują się 2 wymazówki (patyczki z miękką końcówką) i 2 ampułki z płynem. Po uprzednim umyciu rąk, odpakowujemy jeden patyczek (zaczynając najlepiej od strony przeciwnej niż miękka końcówka). Patyczkiem zakończonym miękką końcówką szorujemy (ruchami góra-dół) po wewnętrznej stronie policzków tak, aby zebrać materiał do próbki. Po minucie takiego szorowania próbka jest gotowa i należy ją umieścić w ampułce z płynem. W tym celu odkręcamy jedną z ampułek i delikatnie wkładamy tę część, którą się zbierało próbkę do ampułki uważając, aby za bardzo nie obijała się o boki lub dno ampułki. Następnie przyciskamy delikatnie wystającą z drugiej strony wymazówki rurkę, co powoduje wpadnięcie miękkiej końcówki do ampułki. Potem szczelnie zakręcamy ampułkę i już mamy jedną próbkę gotową!
Po wykonaniu dwóch testów należy zapakować wszystkie ampułki do dostarczonej wraz z testem foliowej torebki i szczelnie ją zamknąć (patyczki można wyrzucić lub zachować na pamiątkę:) Na znajdującej się również w przesyłce zielonej kartce należy wpisać swoje imię i nazwisko oraz kraje, z których pochodzą nasi rodzice (Poland). Wszystko razem należy zapakować w dostarczoną zwrotną kopertę z adresem laboratorium i przesłać na wskazany adres (najlepiej listem poleconym).
I to już cały skomplikowany zabieg!!! A rezultaty znane są już po 5-8 tygodniach!
Wszystkie testy DNA wykonywane są w powszechnie uznanym i jednym z najlepszych na świecie laboratorium genetycznym w Houston w Stanach Zjednoczonych.
ILE TO KOSZTUJE I JAKI TEST WYBRAĆ?
Bardzo istotna sprawa jest fakt, ze koszt analizy DNA w naszym projekcie jest znacznie mniejszy, niż to ma miejsce w badaniach indywidualnych (można to sprawdzić na stronie głównej FamilyTreeDNA). Proszę też pamiętać, że wystarczy tylko zrobić test DNA jednego przedstawiciela danej rodziny, gdyż inni będą mieli w 100% identyczny wynik! Na test może się zatem "złożyć" cała rodzina, która jest zainteresowana swym pochodzeniem.
Jeśli chodzi o wybór testu to na początek przygody z genetyką wystarczy zamówić test podstawowy YDNA-12, który wykluczy lub potwierdzi pokrewieństwo oraz ustali haplogrupę (koszt 59$ + przesyłka, czyli ok. 300 zł). W dalszej kolejności ważniejsze od liczby markerów (STR) będą mutacje (SNP), które określą na której dokładnie gałązce rodowej się znajdujemy. Koszt zamówienia zestawu mutacji to 119$. Można też zamawiać poszczególne mutacje przez "szybką i tanią" korporację YSEQ (szczegóły u administratora).
JAK ZAMÓWIĆ TEST?
1. wejdź na stronę www.familytreedna.com/public/stanaszek
2. otwórz link znajdujący się po lewej stronie na górze niebieskiego paska (REQUEST TO JOIN THIS GROUP), a następnie kliknij ikonkę I WANT TO PURCHASE A TEST TO JOIN THE PROJECT.
3. wpisz swoje dane osobowe, tj. imię-imiona, nazwisko, adres /ulica z numerem/, miasto, kod pocztowy, państwo /z listy/, telefon, e-mail, re-type email /powtórzyć ten sam email, fact&genes /zaznaczyć jak chcesz, aby ci przysyłano gazetkę na maila/, Payment /zaznaczyć rodzaj płatności /credit card/, Gender (płeć) - męska /male/, Type of test (typ wybranego testu) - Y-DNA12 lub Y-DNA37, na końcu zatwierdź przyciskiem CONTINUE.
4. nastąpi przekierowanie do szczegółów karty kredytowej. Oprócz danych osobowych właściciela karty (może być on inny niż zamawiający test DNA) potrzebny będzie jej numer, data ważności i tzw. numer CSC/CSV (trzy lub czterocyfrowy numer zamieszczany z tylu karty).
5. zatwierdź transakcję (jeden raz!) i bezpiecznie wyjdź ze strony (link RETURN TO...) lub zamknij krzyżykiem w prawym górnym rogu
Do projektu można się też przyłączyć wchodząc bezpośrednio na stronę główną FamilyTreeDNA (www.familytreedna.com), a następnie wybierając ikonkę PROJECTS (na górze), gdzie znajdziemy nasz projekt pod literą „S” (Stanaszek). Można też od razu na stronie głównej wpisać nazwisko Stanaszek w okno dialogowe SEARCH po prawej stronie, a następnie kliknąć SUBMIT i poczekać, aż program sam wyszuka Projektu.
W razie zapomnienia adresu internetowego strony w każdej chwili możemy wpisać w przeglądarkę (np. google) słowa typu: pochodzenie Stanaszków, Stanaszkowie, które od razu skierują nas do szukanego Projektu.
UWAGA
!!! Istnieje tez możliwość zamówienia testu DNA poprzez administratora projektu, który dopełni wszelkich formalności osobiście bez żadnych dodatkowych kosztów. Odpowiedni test DNA - po uprzednim umówieniu - zostanie dostarczony pod wskazany adres wraz z udzieleniem wszelkich porad technicznych !!!
SHORT INFORMATION FOR MEMBERS OF STANASZEK'S FAMILY NON-SPEAKING POLISH
Dear Cousins!
My name is Lukasz Maurycy Stanaszek and I am anthropologist and archaeologist from Poland (Warsaw). Since many years I interest to go deeply of genealogy of our family. In Poland there are five main ancestral Stanaszek’s lines – most numerous BESKIDAS (Makow Podhalanski, Sucha Beskidzka, Zywiec, Bielsko Biala), SILESIAN (Praszka, Kluczbork), SUBCARPATHIAN (Tarnow, Brzostek, Przeczyca), SANDECIAN (Nowy Sacz), and WARSAW (area around the city). In april of 2008 I started my own genetic-genealogical project, which has to answer if we have common ancestor or only a common name. I try to find as well where our family lived before centuries and with which region of Europe they had connexion to. For example my haplotype indicate that our ancestors could be a Pomeranians or Polabians. Main website (www.familytreedna.com) is American, so You can read more in English about investigations like mine.
I want to invite You to my Stanaszek's Surname Project. You can join to project by this webside. Costs are not so high (in dependence on test from 59$), but effects can be huge. Project's success depends on number of humans join to. Besides, costs of DNA test are much lower inside project than individual one. So, there is a unique possibility to examine Your own DNA. Oneself test is very simply, because you must get only a piece of your slaver by using a special swab kit, which they send to you (technical instructions will be delivered together with test). If You are a women, You can also join to our project by notification of DNA sample of Your male cousin (we analyse only male chromosome Y).
I have also very great request to tell about my Project Your Stanaszek’s relatives (or just send their e-mails to me).
Once more heartily invite to my Project and thank you for your attention.
Ideą powstania projektu "Pochodzenie rodziny Stanaszków" było sprawdzenie, czy wszyscy Stanaszkowie (jak też być może rodziny noszące nazwiska zbliżone brzmieniem) żyjący w Polsce i poza jej granicami wywodzą się od jednego przodka. Dziś już wiadomo, że nie. Istnieją przynajmniej trzy linie rodowe Stanaszków, nie mające ze sobą nic wspólnego. Rodziny te przynależą bowiem do całkowicie odrębnych gałęzi genetycznych (tzw. haplogrup) - R1a, R1b i E1b. Niewątpliwie zatem, nazwisko Stanaszek tworzyło się konwergentnie (niezależnie) w różnych rejonach kraju i z tego powodu należy każdorazowo traktować je rozłącznie. Podobnie zresztą sprawa wygląda w przypadku zbliżonego brzmieniem i etymologią nazwiska Staniaszek.
Ponadto po przeprowadzeniu wielu testów DNA dziś już wiadomo, że nazwisko "warszawskich" Stanaszków z Żelawina jest prawdopodobnie przydomkiem rodziny Gawin (od jakiegoś nieznanego nam bliżej Stanisława Gawina, być może protoplasty rodu), podobnie zresztą jak nazwisko Rosłonek, które powstało po zamieszkaniu jednej z gałęzi rodu Gawinów w pobliskim przysiółku Rosłonki. Gawinowie, Stanaszkowie i Rosłonkowie to zatem członkowie jednego rodu z charakterystyczną mutacją R1a-YP5509.
POTENCJALNI KREWNIACY STANASZKÓW
Do testów zachęcamy osoby, co do których istnieje podejrzenie, że są one spokrewnione z "warszawską" linią Stanaszków. W szczególności warto by przetestować przedstawicieli różnych gałęzi rodu Gawinów żyjących obecnie w Polsce, tj:
- z linii pomorskiej (Sulęczyno, Kościerzyna, Sierakowice, Bytów, Chojnice);
- z linii częstochowskiej (Częstochowa, Myszków);
- z linii radomskiej (Szydłowiec, Skarżysko-Kamienna, Radom);
- z linii łódzkiej (Łódź, Bełchatów, Piotrków Tryb.);
- linii małopolskiej (Tarnów, Kraków, Rybna, Gdów);
- z linii śląskiej (Zabrze, Siemianowice Śl., Katowice);
- z linii kujawsko-płockiej (Toruń, Aleksandrów Kuj., Ciechocinek, Sierpc, Gostynin, Wielgie)
- rodziny Gawino/Gawina i Topczewskich z Podlasia (Brańsk, Chojewo, Białystok);
- rodzinę Gawin-Gostomskich (Poznań);
- rodzinę Gawin-Niesiołowskich (Warszawa);
- rodzinę Smogorzewskich (hipotetycznych potomków Gawina ze Smogorzewa).
Nazwiska pokrewne
Ciekawe będzie sprawdzenie, czy osoby noszące nazwiska zbliżone do podstawowej formy Stanaszek z podstawowym rdzeniem nazwiska "Stan" (tj. Stanek, Stanke, Staniaszek, Stanuszek, Staniszek, Stankiewicz, Stankowicz czy Staniszewski) wywodzą się z tej samej rodziny, czy też nie mają z nią bezpośredniego związku. Warto podkreślić, ze nawet jeśli okaże się, że rodziny te nie są spokrewnione ze Stanaszkami to w ramach naszego projektu, będą one miały niepowtarzalną okazję sprawdzić pochodzenie własnych przodków.
Jeśli natomiast chodzi o inne linie rodowe Stanaszków w Polsce to można je pogrupować w następujący sposób:
I. LINIA BESKIDZKA...
Wiele na to wskazuje, że jeden z potomków protoplasty III linii sądeckiej Jakuba Stanaszka - Marcin - wywędrował na początku XVII wieku z Nowego Sącza do podhalańskiego Chochołowa, prawdopodobnie w poszukiwaniu obfitych na tych terenach rud żelaza (wiadomo, że w XVII wieku były w rodzinie tradycje kowalskie). W 1631 roku zginął on pod Nowym Targiem w słynnym buncie górali przeciwko ograniczaniu ich swobód (razem z nim poległo 9 górali ze znanych rodów m.in. Obrochtów, Miętusów, Dzielskich). Wkrótce jego rodzina osiedliła się u stóp pobliskiej Babiej Góry (osady Stanaszkowa i Stanaszkówka kolo Makowa Podhalańskiego i Kukowa), dając początek najliczniejszej - BESKIDZKIEJ LINII STANASZKÓW. Kolejne pokolenia rodziny rozeszły się po całym Podbeskidziu, m.in. do Suchej Beskidzkiej, Stryszawy, Wadowic, Zembrzyc, Świnnej Poręby, Sułkowic, Gilowic, Żywca, Koniakowa, Jordanowa, Osielca, Budzowa czy Bielska-Białej. Obecnie (2002 rok, dane PESEL) żyje około 600 osób wywodzących się z tej gałęzi rodu, przy czym najwięcej zamieszkuje w powiatach Sucha Beskidzka (274) i Wadowice (105) oraz miastach Bielsko-Biała (54), Kraków (43), Żywiec (36) i Oświęcim (29).
Najstarszymi znanymi przodkami tej gałęzi rodu byli bracia Franciszek i Wojciech Stanaszkowie (ur. ok. 1660) z Makowa oraz właściciel siedliska na Roli Stanaszkowej w Kukowie Tomasz Stanaszek (ur. ok. 1645).
II. LINIA ŚLĄSKA...
Istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że Stanaszkowie (znani również pod śląską formą nazwiska Stanoszek i zniemczoną Stanossek), dość licznie zamieszkujący tereny Śląska Opolskiego (Kujakowice, Praszka, Kluczbork), również pochodzą z gałęzi beskidzkiej. Na razie jednak zaliczamy ich do ŚLĄSKIEJ LINII STANASZKÓW. Obecnie do tej gałęzi rodu przynależy około 500 osób, noszących różne formy nazwiska (Stanaszek, Stanoszek, Stanosek, Stanossek, Stanoshek i Stanohsek). Najwięcej z nich zameldowanych jest w powiatach Kluczbork (180), Opole (50), Olesno (49), Katowice (33) i Głogów (26)
Pierwszym znanym przedstawicielem rodu na Opolszczyźnie był Jan Stanosek, urodzony w 1796 w Kujakowicach (Kunzendorf) koło Kluczborka.
III. LINIA SĄDECKA...
Najstarszym znanym protoplastą tej gałęzi rodu jest żyjący pod koniec XV wieku ławnik sądowy Jakub Stanaszek (Stanasszeck, Stanaschek, Stanassek), który mieszkał niedaleko ujścia Popradu do Dunajca w Porębie i Biegonicach - a więc dzisiejszych dzielnicach Nowego Sącza. Duża migracja i brak męskich potomków spowodowała, że znana jest obecnie tylko jedna, kilkunastoosobowa rodzina Stanaszków z Nowego Sącza, bezsprzecznie wywodząca się z tej gałęzi rodu.
Wszyscy obecni przedstawiciele tej linii to potomkowie Jana Stanaszka, urodzonego w 1783 roku w Biegonicach (Nowy Sącz).
IV. LINIA PODKARPACKA...
Czwarta linia rodowa być może wywodzi sie wprost z linii sądeckiej, jednakże na razie określana jest jako PODKARPACKA. Wszystko na to wskazuje, iż jedna z gałęzi rodziny osiedliła się w połowie XVIII wieku niezbyt daleko na wschód od Nowego Sącza - w okolicy Brzostka, Przeczycy i Tarnowa, dając początek tamtejszym Stanaszkom. Obecnie jest to gałąź nieliczna, licząca kilkadziesiąt osób, zamieszkujących w powiatach dębickim i gorlickim. Pierwszym znanym przedstawicielem tej gałęzi rodu był mieszczanin brzostecki Maciej Stanaszek (ur. ok. 1760 roku).
V. LINIA WARSZAWSKA...
W świetle najnowszych badań genealogicznych i genetycznych ostatnia linia Stanaszków - określona jako WARSZAWSKA - najprawdopodobniej wywodzi się wprost z rodziny Gawinów, od XVII w. zamieszkujących podobnie jak oni wieś Żelawin w parafii Góra Kalwaria. Niewykluczone, że rodzina pochodziła z drobnej "nakoniecznej" szlachty pieczętującej się herbem Jelita (nazwa części Żelawina i wiślanego przewozu). Do tej gałęzi należą wszyscy Stanaszkowie od pokoleń zamieszkujący obszar aglomeracji warszawskiej. Są oni potomkami Antoniego Stanaszka (ur. 1682) z Żelawina. Obecnie z tej rodziny żyje około 80 osób, mieszkających w szczególności w powiecie otwockim i mieście Warszawie. Odrębny projekt genetyczno-genealogiczny "Nadwiślański mikroregion Urzecze", dotyczący pochodzenia mieszkańców południowych okolic Warszawy - w tym Stanaszków z linii warszawskiej - znajduje się na stronie: www.familytreedna.com/public/otwock. Wszyscy potomkowie (w tym administrator Projektu) wywodzą się od dwóch synów wspomnianego Antoniego Stanaszka – najstarszego Józefa (ur. 1726) i młodszego Kazimierza (ur. 1735).
Genetyczni krewniacy Stanaszków
Do projektu zapraszamy również wszystkie osoby, które pomimo iż posiadają inne nazwiska, to są związane ze Stanaszkami pokrewieństwem genetycznym (decydować o tym będą wyniki testów DNA). Należy dodać, iż taki zabieg jest jak najbardziej zasadny metodycznie, gdyż nazwiska z naszej części Europy są znacznie mniej ugruntowane w przeszłości, niż to ma miejsce np. w krajach Europy Zachodniej o znacznie starszych tradycjach rodowych. Wynika to m.in. z faktu prymatu imion nad nazwiskami w Polsce. I tak np. Janko z Czarnkowa, dopiero później stał się Janem Czarnkowskim, a przy zmianie majątku na Rogów, mógł automatycznie zostać Janem Rogowskim... Poza dyskusją są nazwiska chłopskie i w mniejszym stopniu mieszczańskie, które wytworzyły się stosunkowo późno.
Mamy nadzieje, ze prześledzenie genealogii genetycznych krewniaków poszczególnych gałęzi rodziny Stanaszków pozwoli w przyszłości na ściślejsze ustalenia, dotyczące terytorium, z którego pochodzili nasi przodkowie.
RODZINA ADMINISTRATORA PROJEKTU
W Projekcie mile widziani są ponadto przedstawiciele rodzin spokrewnionych i spowinowaconych z administratorem.
BADANIA GENETYCZNE...
Czy wszyscy Stanaszkowie maja zatem wspólnego przodka, czy tez tylko wspólne nazwisko?
Dane pochodzące ze źródeł pisanych są często niekompletne lub niejednoznaczne, co do tej pory znacznie utrudniało badania. Na szczęście na pomoc przyszła genetyka, która w pewny i jasny sposób może potwierdzić lub zaprzeczyć wspólne pochodzenie.
Interesujące nas testy genetyczne dotyczą tzw. chromosomu Y, który - jako jedyny - przekazywany jest z ojca na syna w niezmienionej formie. Jest on wiec jakby "znakiem rodowym" niezmiennym przez pokolenia. Należy zatem pamiętać, iż chętni do przeprowadzenia badan DNA w naszym projekcie muszą być MĘŻCZYZNAMI. Kobiety zainteresowane pochodzeniem rodziny Stanaszków, również mogą wziąć udział w projekcie, zgłaszając próbkę DNA jednego ze swoich męskich kuzynów, która zobrazuje ich linię rodową.
WYNIKI TESTÓW DNA...
Wyniki wszystkich testów zostaną dostarczone zarówno do biorących udział w projekcie (będą oni posiadali swój własny kod dostępu do strony internetowej z danymi o ich teście DNA), jak też będą na bieżąco ogłaszane na naszej stronie, stale moderowanej przez administratora. Informacje zamieszczone publicznie o każdym z uczestników projektu ograniczą się do podania samego nazwiska, kodu (numeru) testu oraz najstarszego znanego przodka danej rodziny. Są więc praktycznie anonimowe.
Same wyniki testu, służące do późniejszej jego interpretacji, przedstawione są w formie tabelarycznej i są (pozornie) mało ciekawym ciągiem cyferek. Przykładowo najpopularniejszy test 12 markerów obrazuje 12 różnych miejsc (loci) zlokalizowanych na chromosomie Y.
Każde z tych miejsc oznaczone jest różnymi cyframi i literami (np. DYS#385a), odpowiadającymi danej pozycji na chromosomie. Wszystkie one są dziedziczone w linii prostej (z ojca na syna), a więc odpowiednie numerki (alleles – allele) pod każdym z nich są przypisane wyłącznie do męskich potomków w naszych rodzinach. I tak np. dla markera (miejsca – locus) trzeciego, którym jest odcinek chromosomu DYS#19, liczba alleli (alleles) wynosi np. 17. Podobnie jest z resztą markerów, których zbiorcze wyniki dają nam tzw. profil genetyczny osoby. Różnice pomiędzy wynikami poszczególnych markerów u poszczególnych osób mówią nam o odległości genetycznej pomiędzy porównywanymi osobami. Są one nazywane mutacjami. I tak np. dla markera DYS#393, dla którego liczba alleli wynosi 13 u jednej osoby, natomiast 15 u innej osoby, odległość genetyczna wynosi 2 mutacje. Suma wszystkich mutacji pokazuje nam stopień pokrewieństwa badanych osób.
Poszczególne profile genetyczne zaliczane są znowu do tzw. haplogrup, czyli grup osób o podobnych wynikach testów (np. R1a, R1b, J1, I). Ich charakterystyki będą sukcesywnie zamieszczane przy opisach rezultatów badań (zakładka "Results").
JAK ZROBIĆ TEST?
Jeśli chodzi o sam test to jest on bardzo prosty i w żaden sposób nie odczujemy go fizycznie. Polega on bowiem na pobraniu próbki śliny zawierającej Twoje unikalne DNA.
Wskazówki techniczne:
Test powinno wykonywać się co najmniej 1 godzinę po jedzeniu i piciu. Przeprowadza się go trzy razy w odstępach 3-4 godzin, powtarzając te same (niżej opisane) czynności.
W nadesłanym zestawie znajdują się 2 wymazówki (patyczki z miękką końcówką) i 2 ampułki z płynem. Po uprzednim umyciu rąk, odpakowujemy jeden patyczek (zaczynając najlepiej od strony przeciwnej niż miękka końcówka). Patyczkiem zakończonym miękką końcówką szorujemy (ruchami góra-dół) po wewnętrznej stronie policzków tak, aby zebrać materiał do próbki. Po minucie takiego szorowania próbka jest gotowa i należy ją umieścić w ampułce z płynem. W tym celu odkręcamy jedną z ampułek i delikatnie wkładamy tę część, którą się zbierało próbkę do ampułki uważając, aby za bardzo nie obijała się o boki lub dno ampułki. Następnie przyciskamy delikatnie wystającą z drugiej strony wymazówki rurkę, co powoduje wpadnięcie miękkiej końcówki do ampułki. Potem szczelnie zakręcamy ampułkę i już mamy jedną próbkę gotową!
Po wykonaniu dwóch testów należy zapakować wszystkie ampułki do dostarczonej wraz z testem foliowej torebki i szczelnie ją zamknąć (patyczki można wyrzucić lub zachować na pamiątkę:) Na znajdującej się również w przesyłce zielonej kartce należy wpisać swoje imię i nazwisko oraz kraje, z których pochodzą nasi rodzice (Poland). Wszystko razem należy zapakować w dostarczoną zwrotną kopertę z adresem laboratorium i przesłać na wskazany adres (najlepiej listem poleconym).
I to już cały skomplikowany zabieg!!! A rezultaty znane są już po 5-8 tygodniach!
Wszystkie testy DNA wykonywane są w powszechnie uznanym i jednym z najlepszych na świecie laboratorium genetycznym w Houston w Stanach Zjednoczonych.
ILE TO KOSZTUJE I JAKI TEST WYBRAĆ?
Bardzo istotna sprawa jest fakt, ze koszt analizy DNA w naszym projekcie jest znacznie mniejszy, niż to ma miejsce w badaniach indywidualnych (można to sprawdzić na stronie głównej FamilyTreeDNA). Proszę też pamiętać, że wystarczy tylko zrobić test DNA jednego przedstawiciela danej rodziny, gdyż inni będą mieli w 100% identyczny wynik! Na test może się zatem "złożyć" cała rodzina, która jest zainteresowana swym pochodzeniem.
Jeśli chodzi o wybór testu to na początek przygody z genetyką wystarczy zamówić test podstawowy YDNA-12, który wykluczy lub potwierdzi pokrewieństwo oraz ustali haplogrupę (koszt 59$ + przesyłka, czyli ok. 300 zł). W dalszej kolejności ważniejsze od liczby markerów (STR) będą mutacje (SNP), które określą na której dokładnie gałązce rodowej się znajdujemy. Koszt zamówienia zestawu mutacji to 119$. Można też zamawiać poszczególne mutacje przez "szybką i tanią" korporację YSEQ (szczegóły u administratora).
JAK ZAMÓWIĆ TEST?
1. wejdź na stronę www.familytreedna.com/public/stanaszek
2. otwórz link znajdujący się po lewej stronie na górze niebieskiego paska (REQUEST TO JOIN THIS GROUP), a następnie kliknij ikonkę I WANT TO PURCHASE A TEST TO JOIN THE PROJECT.
3. wpisz swoje dane osobowe, tj. imię-imiona, nazwisko, adres /ulica z numerem/, miasto, kod pocztowy, państwo /z listy/, telefon, e-mail, re-type email /powtórzyć ten sam email, fact&genes /zaznaczyć jak chcesz, aby ci przysyłano gazetkę na maila/, Payment /zaznaczyć rodzaj płatności /credit card/, Gender (płeć) - męska /male/, Type of test (typ wybranego testu) - Y-DNA12 lub Y-DNA37, na końcu zatwierdź przyciskiem CONTINUE.
4. nastąpi przekierowanie do szczegółów karty kredytowej. Oprócz danych osobowych właściciela karty (może być on inny niż zamawiający test DNA) potrzebny będzie jej numer, data ważności i tzw. numer CSC/CSV (trzy lub czterocyfrowy numer zamieszczany z tylu karty).
5. zatwierdź transakcję (jeden raz!) i bezpiecznie wyjdź ze strony (link RETURN TO...) lub zamknij krzyżykiem w prawym górnym rogu
Do projektu można się też przyłączyć wchodząc bezpośrednio na stronę główną FamilyTreeDNA (www.familytreedna.com), a następnie wybierając ikonkę PROJECTS (na górze), gdzie znajdziemy nasz projekt pod literą „S” (Stanaszek). Można też od razu na stronie głównej wpisać nazwisko Stanaszek w okno dialogowe SEARCH po prawej stronie, a następnie kliknąć SUBMIT i poczekać, aż program sam wyszuka Projektu.
W razie zapomnienia adresu internetowego strony w każdej chwili możemy wpisać w przeglądarkę (np. google) słowa typu: pochodzenie Stanaszków, Stanaszkowie, które od razu skierują nas do szukanego Projektu.
UWAGA
!!! Istnieje tez możliwość zamówienia testu DNA poprzez administratora projektu, który dopełni wszelkich formalności osobiście bez żadnych dodatkowych kosztów. Odpowiedni test DNA - po uprzednim umówieniu - zostanie dostarczony pod wskazany adres wraz z udzieleniem wszelkich porad technicznych !!!
SHORT INFORMATION FOR MEMBERS OF STANASZEK'S FAMILY NON-SPEAKING POLISH
Dear Cousins!
My name is Lukasz Maurycy Stanaszek and I am anthropologist and archaeologist from Poland (Warsaw). Since many years I interest to go deeply of genealogy of our family. In Poland there are five main ancestral Stanaszek’s lines – most numerous BESKIDAS (Makow Podhalanski, Sucha Beskidzka, Zywiec, Bielsko Biala), SILESIAN (Praszka, Kluczbork), SUBCARPATHIAN (Tarnow, Brzostek, Przeczyca), SANDECIAN (Nowy Sacz), and WARSAW (area around the city). In april of 2008 I started my own genetic-genealogical project, which has to answer if we have common ancestor or only a common name. I try to find as well where our family lived before centuries and with which region of Europe they had connexion to. For example my haplotype indicate that our ancestors could be a Pomeranians or Polabians. Main website (www.familytreedna.com) is American, so You can read more in English about investigations like mine.
I want to invite You to my Stanaszek's Surname Project. You can join to project by this webside. Costs are not so high (in dependence on test from 59$), but effects can be huge. Project's success depends on number of humans join to. Besides, costs of DNA test are much lower inside project than individual one. So, there is a unique possibility to examine Your own DNA. Oneself test is very simply, because you must get only a piece of your slaver by using a special swab kit, which they send to you (technical instructions will be delivered together with test). If You are a women, You can also join to our project by notification of DNA sample of Your male cousin (we analyse only male chromosome Y).
I have also very great request to tell about my Project Your Stanaszek’s relatives (or just send their e-mails to me).
Once more heartily invite to my Project and thank you for your attention.